Sigorta sözleşmesi taraflarının borç ve yükümlülüklerine aykırı davranmasının müeyyideleri

Hacı Kara
Apr 2020

SİGORTA SÖZLEŞMESİ TARAFLARININ BORÇ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİNE AYKIRI DAVRANMASININ MÜEYYİDELERİ

S. No

Borç / Yükümlülük Kime Ait

Borç/Yükümlülüğün ne olduğu

Aykırılığın müeyyidesi

1.

Sigortacı

Rizikoyu taşıma borcunun ihlali.

Borçlu temerrüdü. TBK gereğince hakların kullanılması.

2.

Sigortacı

Sigorta sözleşmesinin kurulması ve devamı sırasında sigortalıyı aydınlatma yükümlülüğünün ihlali.

Aydınlatma açıklamasının verilmemesi hâlinde, sigorta ettiren, sözleşmenin yapılmasına ondört gün içinde itiraz etmemişse, sözleşme poliçede yazılı şartlarla yapılmış olur (TTK m. 1423/2).

Aydınlatma (bilgilendirme) yükümlülüğü gereği gibi yerine getirilmemiş veya sigortacı hakkında yanıltıcı bilgi verilmiş veya Bilgilendirme Metninde yer alan bilgiler gerçeğe aykırı şekilde düzenlenmiş ve bu hâllerden herhangi biri sigorta ettirenin kararına etkili olmuş ise sigorta ettiren sigorta sözleşmesini feshedebileceği gibi, varsa uğradığı zararın tazminini de talep edebilir (SSBY m. 7).

3.

Sigortacı

Sigorta poliçesi verme yükümlülüğünün ihlali.

Sigortacı poliçenin geç verilmesinden doğan zarardan sorumludur.

4.

Sigortacı

Tazminat ve giderleri ödeme yükümlülüğünün ihlali.

Sigorta ettiren, sigortalı ve tazminat ödenmesini sağlamak amacıyla bunların hukuken fiillerinden sorumlu oldukları kişiler, rizikonun gerçekleşmesine kasten sebep oldukları takdirde, sigortacı tazminat borcundan kurtulur ve aldığı primleri geri vermez

5.

Sigortalı

Prim ödeme borcunun ihlali.

Sigorta ettiren, sigortacının sorumluluğu başlamadan önce, kararlaştırılmış primin yarısını ödeyerek sözleşmeden cayabilir. Sözleşmeden kısmi cayma hâlinde, sigorta ettirenin ödemekle yükümlü olduğu prim, cayılan kısma ilişkin primin yarısıdır.

Sigorta ettiren, prim ödeme borcunu ödemede temerrüde düşerse; sigortacı, primin tahsilini dava edebileceği gibi, ilk taksiti veya tamamı bir defada ödenmesi gereken primin, zamanında ödenmemesi nedeniyle; üç ay içinde cayabilir. Cayma, onbeş gün içinde sigorta ettirene bildirilir. Cayma hâlinde, sigorta ettiren kasıtlı ise, sigortacı rizikoyu taşıdığı süreye ait primlere hak kazanır.

  1. a) Fesih

İzleyen primlerden herhangi biri zamanında ödenmez ise, sigortacı sigorta ettirene, noter aracılığı veya iadeli taahhütlü mektupla on günlük süre vererek borcunu yerine getirmesini, aksi hâlde, süre sonunda, sözleşmenin feshedilmiş sayılacağını ihtar eder. Bu sürenin bitiminde borç ödenmemiş ise sigorta sözleşmesi feshedilmiş olur.

6.

Sigortalı

Beyan yükümlülüğünün (sözleşme öncesi bildirim görevi ile benzer) ihlali.

Kendisine eksik bilgi veya yanlış bilgi verildiğini öğrenen sigortacı cayma hakkını kullanmak isterse 15 gün içinde bu hakkı kullanmalıdır.

7.

Sigortalı

Rizikonun gerçekleştiğini bildirme yükümlülüğünün ihlali.

Kusurun ağırlığına göre, tazminattan veya bedelden indirim yoluna gidilir.

8.

Sigortalı

Riziko gerçekleştikten sonra bilgi verme ve araştırma yapılmasına izin verme yükümlülüğünün ihlali.

Kusurun ağırlığına göre tazminattan indirim yapılır.

9.

Sigortalı

Zararı önleme, azaltma ve sigortacının rücu haklarını koruma yükümlülüğünün ihlali.

Kusurun ağırlığına göre tazminattan indirim yapılır.

10.

Sigortalı

Zarar görenin mal ve zararın gerçekleştiği yerde değişiklik yapmama yükümlülüğünü ihlali

Kusurun ağırlığına göre tazminattan indirim yapılır.

11.

Sigortalı

Sözleşmede öngörülen yükümlülüklerin ihlali

Sigortacı sigortalının kusur bulunması halinde, sigortacı bir ay içinde sözleşmeyi kısmen veya tamamen feshedebilir.